مقاله تشكيلات گمركي در ايران

فهرست مطالب

مقدمه ۶
تاريخچه گمرك در ايران ۷
ساختار تشكيلاتي گمرك جمهوري اسلامي ايران ۱۷
نقش و وظايف گمرك ۱۸
تعريف گمرك ۲۰
تعريف گمرك به عنوان يك اصطلاح بين المللي ۲۱
بخش اول : صادرات ۲۳
صادرات ۲۴
تعريف صادرات : ۲۴
صادرات كننده : ۲۵
صادرات قطعي : ۲۵
بيمه كالاي صادراتي : ۲۶
تشريفات صادراتي قطعي : ۲۷
تنظيم اظهارنامه كالاي صادراتي : ۲۹
احراز هويت : ۳۱
ارزيابي :‌ ۳۱
پيمان نامه ارزي: ۳۳
حذف برخي تشريفات گمركي: ۳۴
مراحل صادرات در گمرك : ۳۴
۱٫ معرفي كالا به گمرك ۳۴
گمركات تخصصي ويژه صادرات كالاهاي خاص : ۳۶
۱٫ پوست و سالامبور : گمرك جنوب تهران ۳۶
تمديد پروانه صادرات موقت : ۳۹
بخش دوم : وسايط نقليه ۳۹
بخش سوم : ماشين آلات و تجهيزات: ۴۲
بخش چهارم: ۴۵
كارت بازرگاني : ۴۶
موارد معافيت از داشتن كارت بازرگاني : ۴۶
ملاك تجاري بودن كالا : ۴۷
تقسيم بندي كالاهاي صادراتي :‌ ۴۹
فهرست كالاهاي ممنوع الصدور :‌ ۵۰
خروج كالا براي شركت در نمايشگاه خارجي : ۵۱
نظارت و بررسي گمركي مراسلات ارسالي به خارج از كشور :‌ ۵۴
كالاي همراه مسافر خروجي :‌ ۵۵
بخش دوم : واردات ۶۶
كالاهاي تجاري ۶۸
مراحل ثبت سفارش ۷۰
حق ثبت سفارش ۷۱
الف ) واردات قطعي ۷۳
۱ – واردات در مقابل صادرات (ارز صادرات غيرنفتي) ۷۳
۲ – واردات به صورت گشايش اعتبار (ارزي) : ۷۴
الف – انواع اعتبارات اسنادي : ۷۴
ب – انواع برات : ۷۵
اشكال مختلف بروات اسنادي : ۷۵
۳ – واردات قطعي كالا به صورت بدون انتقال ارز ۷۵
۴ – واردات از طريق مناطق آزاد تجاري ،‌ صنعتي : ۷۷
۵ – واردات از طريق مبادلات مرزي (تعاوني مرزنشينان) : ۷۹
۶ – مبادلات مرزي (پيله وري) ۸۰
۷ – بازارچه‌هاي مرزي : ۸۱
۸ – واردات از طريق پست : ۸۲
ب : واردات موقت : ۸۳
ج : كالاهاي مرجوعي (اعاده به خارج از كشور) : ۸۴
راههاي واردات كالا ۸۵
تشريفات ترخيص كالا از گمرك ۸۵
اسناد و ضمائم اظهارنامه ۸۷
حمل يكسره ۸۸
ترخيص يكسره ۸۹
كابوتاژ ۸۹
سند ترخيص ۹۰
كالاهاي ضبطي در گمرك (ماده ۳۱ قانون امور گمركي) ۹۱
انواع كالا از لحاظ شرايط ورود ۹۲
ارزش كالا در گمرك ۹۳
عوارض دريافتي ۹۵
تعيين تعرفه ۹۶
وظايف كميسيون رسيدگي به اختلافات گمركي ۹۸
نحوه ارزيابي و ترخيص كالاهاي وارده به گمرك امانات پستي ۱۰۰
نحوه ترخيص بسته‌ها در بخش حضوري ۱۰۱
حق ‌العملكار گمرك (Customs Broker) ۱۰۵
سازمان حمايت از توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان ۱۰۶
بخش سوم : ترانزيت ۱۱۵
ترانزيت ۱۱۵
ترانزيت خارجي : ۱۱۶
كنوانسيون گمركي درباره ورود موقت وسائط نقليه ۱۱۶
دفترچه ((كارنه دوپاساژ)) ۱۱۷
دفترچه تريپتيك (TRIPTYQUE) ۱۱۹
دفترچه ديپتيك (DIPTYQUE) ۱۲۱
كنوانسيون A.T.A ۱۲۲
كنوانسيون گمركي T.I.R ۱۲۳
دفترچه T.I.R (Transport International Road) ۱۲۶
ترانزيت داخلي : ۱۲۶
بخش چهارم : مقررات مسافري ۱۲۷
مقررات مسافري ۱۲۸
مقررات خروج كالاي همراه مسافر : ۱۲۸
صادرات همراه مسافر به كشورهاي مشترك المنافع (CIS) ۱۳۲
مقررات ورود كالاي همراه مسافر ۱۳۵
استفاده از كانالهاي سبز و قرمز گمرك : ۱۳۹
ارسال كالا (فريت) (Fright) : ۱۴۱
فهرست كالاهاي مجاز براي مسافرين ورودي : ۱۴۶
فهرست كالاي ممنوع‌الورود توسط مسافرين : ۱۴۹
بخش پنجم : حقوقي و قضائي ۱۵۱
قاچاق كالاي ممنوع الورود و ممنوع الصدور : ۱۵۴
اسناد خلاف واقع : ۱۵۶
مراحل رسيدگي به پرونده‌هاي قاچاق در گمرك ايران : ۱۵۶
رسيدگي به پرونده‌هايي كه به محاكم بدوي ارجاع ميشود : ۱۵۸
وضعيت كالاهاي ضبط شده : ۱۶۰
چگونگي برخورد با محموله‌هاي تجاري مظنون با قاچاق : ۱۶۱
ارز و طلاي قاچاق مكشوفه : ۱۶۲
مجازات شروع به شركت در جرم : ۱۶۳
بخش ششم : آشنايي با سيستم مكانيزه گمركي نگار (آسيكودا) ۱۶۴
آشنايي با سيستم مكانيزه گمركي نگار (آسيكودا) ۱۶۵
۳ – استفاده از اظهارنامهS.A.D ۱۶۹
۷ – امكان كدگذاري مجوزها به روزنگاه داشتن آنها : ۱۷۱
۱۱ – ارائه گزارش دفتر ژورنال : ۱۷۲
۱۶ – كنترل ارزش كالا : ۱۷۴
۲ – استفاده بهينه از انبارها : ۱۷۶
۶ – ارائه سريع و به موقع آمار دقيق تجارت خارجي : ۱۷۷

مقدمه
تشكيلات گمركي در ايران سابقه ديرينه دارد. در زمان اشكانيان (‌سده سوم قبل از ميلاد) سازمان منظم گمركي وجود داشته و شعب آن در مرزها آمار واردات را در دفاتر مخصوصي ثبت و حقوق معيني دريافت مي‌كردند. در اين دوره صادرات از پرداخت حقوق گمرك معاف بوده است.‏
در زمان ساسانيان (‌سده چهارم تا ششم ميلادي) حقوق گمركي به ميزان يك دهم ارزش يا مقدار از واردات دريافت مي‌شده است.‏
با ورود اسلام به ايران اين رويه در ساير ممالك اسلامي رايج گرديد. در دوره صفويه عوارض گمركي كالاها با توجه به بهاي آن تعيين مي‌شد. از سال ۱۰۵۳ هجري شمسي (۱۶۷۴ ميلادي)‌ گمرك به صورت اجاره اي اداره مي‌شد و اين ترتيب بيش از دو قرن ادامه داشته است.‏
در سال ۱۳۳۶ هجري شمسي (۱۹۵۷ ميلادي) گمرك به وزارت منظم و از ‏۱۳۴۵‏ هجري شمسي (۱۹۶۶ ميلادي) از وزارت اقتصاد مجزا و به وزارت دارايي ملحق شد. هم اكنون گمرك ايران از سازمانهاي وابسته به وزارت امور اقتصاد و دارايي است.‏
تاريخچه گمرك در ايران
گمرك سابقه‌اي به قدمت تاريخ دارد . البته اين ادعا نه اغراق است نه از باب مباهات ، بلكه واقعيت انكارناپذيري است كه در مورد بسياري از سازمانهاي دولتي مانند ارتش و نيروهاي دفاعي يا سازمانهايي مانند سازمانهاي خدمات شهري و نظاير آن صادق است . بهتر است اين مطلب را اينگونه بيان كنيم كه گمرك نيز مانند بسياري از سازمانها كه هر اجتماع كوچك يا بزرگي در بدو پيدايش به وجود آن نيازمند بوده است ، ايجاد گرديده است و به تدريج كه احتياجات ديگري مطرح شده سازمان يا سازمانهاي جديدتر در سطح ملي يا بين‌المللي مطابق آنچه امروز شاهد آن هستيم ، به وجود آمده است .
گمرك با ايجاد اولين نيروي دفاعي در كوچكترين مقياس متصور ، به منظور حفظ قلمرو ملي يك نمونه كوچك از حكومتها ،‌ مانند يك قبيله ، بوجود آمد . اما اينكه اين نيروچه نام داشته و يا ناميده مي‌شده ، و تشكيلات اداري آن چگونه بوده، به طور مسلم از چندين هزار سال قبل سابقه چندان مستندي وجود ندارد ، ولي قراين نشان مي‌دهد هركجا مبادله بازرگاني بوده اين تشكيلات يا به طور كلي گمرك وجود داشته است .
با توجه به قراين و شواهد تاريخي كه دلالت بر تمدن قوم ماد و حكومت اين قوم بر سرزمين ايران آن روزگار دارد ، مي‌توان ادعا كرد كه بطور قطع مقررات گمركي و گمرك به شكلي درزمان مادها وجود داشته است . همين طور در زمان سلسله هخامنشي ، در سرزمين وسيع ايران كه از شرق هندوستان تا غربي‌ترين نقطه در مصر آن زمان ، و در شمال و جنوب نيز ادامه داشته ، مبادلات بازرگاني از زمان مادها رونق بيشتري داشته و چنين تشكيلاتي نيز داير بوده است .